Dowiedz się, co to jest cyberwojna – ewoluujący i coraz bardziej popularny sposób atakowania narodu lub kraju za pośrednictwem Internetu, z potencjalnie niszczycielskimi konsekwencjami.
W tym przewodniku przyjrzymy się, czym jest cyberwojna, różne rodzaje cyberwojny, przykłady ostatnich incydentów oraz wskazówki, w jaki sposób firmy i organizacje mogą chronić się przed tego typu złośliwymi atakami.
Co to jest cyberwojna?
Cyberwojna to internetowy atak na rząd lub państwo, którego celem jest spowodowanie zakłóceń i szkód. Jak wyjaśnia Britannica, “cyberwojna jest zwykle prowadzona przeciwko sieciom rządowym i wojskowym w celu zakłócenia, zniszczenia lub uniemożliwienia ich użycia. Cyberwojny nie należy mylić z terrorystycznym wykorzystaniem cyberprzestrzeni, cyberszpiegostwem lub cyberprzestępczością”.
Jak sprawdzić czy twój telefon jest na podsłuchu?
Cyberwojna a cyberprzestępczość, cyberataki i cyberterroryzm
Chociaż wszystkie trzy pojęcia są ze sobą powiązane, istnieją między nimi pewne różnice:
- Cyberwojna odnosi się do samego konfliktu, podczas gdy cyberatak odnosi się do stosowanych metod i strategii.
- Cyberterroryzm to “motywowane politycznie wykorzystanie komputerów i technologii informatycznych w celu spowodowania poważnych zakłóceń lub powszechnego strachu w społeczeństwie”.
Cyberwojna różni się od cyberterroryzmu tym, że jest zorganizowanym wysiłkiem państwa narodowego w celu prowadzenia operacji w cyberprzestrzeni przeciwko obcym państwom.
Rodzaje cyberwojen i cyberataków terrorystycznych
Cyberwojna i cyberterroryzm mają wiele form. Oto niektóre z najczęstszych typów:
- Zakłócenia gospodarcze – w tym typie ataku hakerzy obierają za cel komputery i sieci powiązane z bankami, giełdami lub systemami płatności.
- Propaganda – ta metoda polega na rozpowszechnianiu kłamstw lub przesadzonych informacji, aby skłonić ludzi do kwestionowania swojego rządu i/lub opowiedzenia się po stronie antagonistów.
- Atak na sieć energetyczną – poprzez zakłócenie sieci energetycznej hakerzy mogą spowodować chaos w komunikacji i rozległe zakłócenia w infrastrukturze kraju i dostępie do podstawowych usług.
- Sabotaż – obejmuje wyciek skompromitowanych informacji, zagrożenia wewnętrzne i atakowanie niezadowolonych pracowników rządowych, którzy są gotowi działać przeciwko własnemu krajowi.
- Szpiegostwo – ten rodzaj ataku zazwyczaj obejmuje kradzież tajemnic lub poufnych informacji z innego kraju.
- Ataki DDoS (Distributed Denial of Service) – hakerzy spamują stronę internetową, aby zakłócić jej działanie. Może to również pozbawić legalnych użytkowników dostępu do krytycznych usług i wsparcia.
- Ransomware – popularny rodzaj cyberataku, który szyfruje pliki lub blokuje dostęp do komputera, dopóki ofiara (ofiary) nie zapłaci okupu hakerom.
- Phishing – ten rodzaj ataku polega na wysyłaniu fałszywych wiadomości, zwykle e-maili i wiadomości tekstowych, które wyglądają, jakby pochodziły z zaufanego źródła. Wiadomość zawiera link, który może prowadzić do instalacji złośliwego oprogramowania lub uruchomienia ataku ransomware.
Jaki jest cel cyberwojny?
Istnieje wiele powodów, dla których hakerzy mogą angażować się w cyberwojnę. W wielu przypadkach są one powiązane z interesami wojskowymi lub rządowymi w celu osłabienia krytycznych operacji i infrastruktury danego kraju i/lub uzyskania dostępu do badań i danych wywiadowczych.
Cyberwojna może mieć również podłoże finansowe i to właśnie tutaj często pojawia się ransomware.
Innym popularnym powodem może być “haktywizm” – połączenie hakowania i aktywizmu – który definiuje się jako “niewłaściwe użycie komputera lub Internetu, głównie poprzez włamywanie się do nieautoryzowanych sieci, w celu zbadania niesprawiedliwości”. Haktywizm może być motywowany politycznie, społecznie lub religijnie.
Chociaż niektóre ataki haktywistów niekoniecznie są złośliwe, nadal są nielegalne.
Co to jest DARPA? Historia tajnej agencji technologicznej Pentagonu
Historia cyberwojny
Pierwsza wzmianka o cyberwojnie została udokumentowana w 1987 roku; według magazynu Wired, artykuł “opisywał przyszłe wojny toczone za pomocą gigantycznych robotów, autonomicznych samolotów i autonomicznych systemów uzbrojenia”.
Idea cyberwojny ewoluowała, skupiając się na komputerach i pojawieniu się Internetu. W artykule opublikowanym w 1993 r. przez dwóch badaczy z RAND omówiono hakerów wykorzystujących komputery wojskowe jako środek zakłócający; lata później analitycy RAND zdali sobie sprawę, że atakowanie komputerów niewojskowych byłoby równie łatwe, jeśli nie łatwiejsze.
Wired wyjaśnia, że jaśniejsza definicja tego terminu została podana w książce Cyberwar z 2010 roku, której współautorami są Richard Clarke, który służył jako doradca ds. bezpieczeństwa narodowego kilku prezydentów USA, oraz Robert Naik, który był doradcą prezydenta Obamy ds. bezpieczeństwa cybernetycznego. Zdefiniowali oni cyberwojnę jako “działania państwa narodowego mające na celu penetrację komputerów lub sieci innego kraju w celu spowodowania szkód lub zakłóceń”.
Przykłady cyberwojny
Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS) opublikowało listę znaczących incydentów cybernetycznych od 2006 r., z których niektóre obejmują cyberwojnę.
W listopadzie 2022 r. Zjednoczone Emiraty Arabskie zwerbowały trzech byłych urzędników rządowych USA do pomocy we włamaniach do komputerów w USA i innych krajach.
W tym samym miesiącu hakerzy zaatakowali sieć Duńskich Kolei Państwowych, powodując wielogodzinne zakłócenia w ruchu pociągów.
Można przytoczyć inne przykłady:
W 2010 roku “cyberatak na irański zakład przetwarzania paliwa jądrowego doprowadził do fizycznego zniszczenia prawie 1000 wirówek do wzbogacania uranu przy użyciu robaka komputerowego Stuxnet. Dowody wskazują, że robak został stworzony przez Stany Zjednoczone i Izrael w ramach wspólnej operacji znanej jako “Igrzyska Olimpijskie”.
Rosja przeprowadziła (lub próbowała przeprowadzić) liczne cyberataki na rząd Ukrainy. Poniższa lista CSIS wyszczególnia najnowsze incydenty z lat 2021 i 2022.
Jak walczyć z cyberwojną
Aby być o krok przed cyberatakami, firmy i organizacje powinny przeprowadzać bieżące oceny ryzyka i audyty. Dodatkowe środki powinny obejmować
- Zapewnienie organizacji dostępu do najnowszych aktualizacji zabezpieczeń i technologii.
- Stosowanie najlepszych praktyk w zakresie cyberbezpieczeństwa (takich jak silne hasła, szyfrowanie plików, autoryzowany dostęp itp.) oraz przeprowadzanie regularnych szkoleń dla pracowników/organizacji.
- Zaangażowanie ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa i/lub konsultantów ds. cyberbezpieczeństwa, którzy mają wiedzę i doświadczenie w pracy na pierwszej linii frontu przeciwko hakerom i zwalczaniu potencjalnych zagrożeń.
- Inne opcje obejmują “polowanie na zagrożenia”, usprawnienie procesów zarządzania poprawkami i pracę nad ograniczeniem ryzyka w łańcuchu dostaw.
